Cheat meal, czyli tzw. „oszukany posiłek”, to zaplanowane odstępstwo od przestrzeganej diety, które pozwala na spożycie produktów normalnie wykluczonych z codziennego planu żywieniowego. Pomysł ten stał się popularny, zwłaszcza w środowisku fitness, gdzie jest postrzegana zarówno jako sposób na radzenie sobie z restrykcyjnym podejściem do żywienia, jak i potencjalna metoda na stymulację metabolizmu.

Po co stosuje się cheat meal?

Zwolennicy cheat meal twierdzą, że taki posiłek może:

• Pomóc w kontrolowaniu łaknienia i zapobiegać niekontrolowanemu podjadaniu, umożliwiając chwilowe „zresetowanie” mechanizmów regulujących apetyt

• W niektórych kręgach dietetycznych sugeruje się, że okresowy wzrost spożycia kalorii może korzystnie wpłynąć na pracę metabolizmu. Niemniej jednak brak jest jednoznacznych dowodów naukowych potwierdzających tę teorię.

• Dla niektórych cheat meal jest formą nagrody za trzymanie się diety, co może pozytywnie wpływać na motywację.

• Poprawiać samopoczucie psychiczne poprzez chwilowe odstępstwo od restrykcji

Co cheat meal daje w praktyce?

Rzeczywiste skutki cheat meal mogą być różne w zależności od osoby i sposobu stosowania:

• Wpływ na metabolizm – Choć niektórzy twierdzą, że cheat meal przyspiesza metabolizm, brak jednoznacznych dowodów potwierdzających ten efekt. Krótkotrwały wzrost termogenezy może wystąpić, ale nie jest on istotny dla długoterminowej kontroli masy ciała.

• Aspekt psychologiczny – Dla niektórych osób cheat meal jest sposobem na uniknięcie uczucia restrykcji, co może pomóc w utrzymaniu diety. Jednak dla innych może prowadzić do poczucia winy i epizodów przejadania się.

• Związek z zaburzeniami odżywiania – Badania sugerują, że cheat meal może przypominać epizody objadania się i być związany z kompulsywnym jedzeniem, szczególnie wśród osób ściśle kontrolujących dietę.

Negatywne skojarzenia związane z terminem „cheat” i wpływ na psychikę

Samo słowo „cheat” ma silnie negatywne skojarzenia – sugeruje oszustwo oraz zdradę własnych zasad. W kontekście żywieniowym może to prowadzić do:

• Poczucia winy i wstydu: Osoby, które stosują termin „cheat meal”, mogą odczuwać negatywne emocje po takim posiłku, co utrudnia budowanie zdrowej relacji z jedzeniem.

• Utrwalania sztywnych reguł żywieniowych: Dzieląc jedzenie na „dobre” i „złe” lub “dozwolone” i “zakazane” wzmacniamy podejście, które może prowadzić do cyklicznych restrykcji i napadów przejadania się. 
• Wpływu na zdrowie psychiczne: Negatywne etykietowanie posiłków przyczynia się do zwiększonego poziomu stresu, lęku oraz może sprzyjać rozwojowi niezdrowych wzorców żywieniowych 

Czy warto stosować cheat meal?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, czy cheat meal to dobre rozwiązanie dla każdego. Kluczowa kwestia do rozważenia to indywidualne podejście. Osoby, które dobrze kontrolują porcje i nie mają skłonności do kompulsywnego jedzenia, mogą z powodzeniem korzystać z cheat meal, monitorując swoje samopoczucie.

Alternatywne podejście do diety

Zamiast stosować podział na „cheat” i „nie-cheat” posiłki, warto przyjąć bardziej elastyczne podejście do diety. Elastyczne podejście polega na włączaniu ulubionych produktów do codziennego planu żywieniowego, bez konieczności ich wykluczania.

 Takie podejście pozwala na:

• Lepsze zrozumienie własnych sygnałów głodu i sytości,

• Redukcję poczucia winy po spożyciu produktów o wyższej kaloryczności,
• Budowanie zdrowej relacji z jedzeniem, opartej na równowadze i akceptacji.